Direksiyon Kutusu Arızası Neden Olur, Nasıl Anlaşılır?

Direksiyon Kutusu Arızası Nasıl Anlaşılır?

Direksiyon kutusu arızası, bir aracın güvenli ve konforlu sürüş deneyimini doğrudan etkileyen problemin kaynaklarından biridir. Genel olarak aracı kontrol etmenizi sağlayan bu sistem arızalandığında çoğu aracın gösterge panelinde direksiyon sembollü arıza ikaz lambası yanar. Gösterge panelinde kırmızı bir direksiyon ışığı olarak kendini gösteren direksiyon arızası, sizi aracın direksiyonu ile ilgili bir problem olduğuna dair uyarır.

Direksiyon kutusu arızasına anında müdahale edilmediğinde bazı güvenlik riskleri oluşabilir. Erken teşhis edilebilen direksiyon kutusu arızasını ivedilikle tamir ettirmek, hem aracın bakım masraflarını düşürmek hem de trafik güvenliğini sağlamak açısından önemlidir. Bu nedenle, araç sahiplerinin direksiyon kutusundan gelen sesleri veya gösterge panelindeki en ufak bir uyarı işaretini bile ciddiye alması önemlidir.

Direksiyon Kutusu Arızası Neden Olur?

Aracınızı güvenle kullanabilmeniz için direksiyon kutusu arıza belirtisi olup olmadığını düzenli olarak kontrol etmelisiniz. Bu arızanın temelinde koruyucu ekipmanların yıpranması ve kontrol edilmemesi vardır. Özellikle direksiyon kutusunu dış etkenlere karşı koruyan körüklerin zamanla yıpranabileceği bilinci ile takibi önemlidir.

Bu koruyucu bariyer yıprandığında yoldan sıçrayan su, toz, çamur, taş gibi parçalar direksiyon dişlileri ile hidrolik contaların bulunduğu ortama sızar. Sızan bu maddeler, iç metal parçalar üzerinde paslanmaya neden olur. Bu durum, bileşenler arasındaki sürtünmeyi artırarak aşırı ısınmaya ve kısa sürede direksiyon kutusunun içindeki yatakların ve keçelerin işlevini yitirmesine neden olur. Otomobillerde direksiyon kutusu arızası genelde birdenbire değil zaman içinde oluşur.

Direksiyon Kutusu Arızası Nasıl Belli Olur?

Aracın direksiyon sisteminde bir sorun oluşmaya başladığında bazı belirtiler verir. Herhangi bir problemden önce direksiyon kutusundan bazı sesler gelir. Genel olarak direksiyon kutusu arızası belirtilerini aracın sürücüsü günlük kullanımda hisseder. Direksiyon kutusu arızası, aracın türüne (hidrolik, elektrik destekli veya mekanik) göre farklı şekillerde kendini gösterebilir. Ancak genel olarak tüm araçlarda gözlemlenen en yaygın belirtiler şöyle:

Direksiyonda Gevşeklik veya Boşluk Hissi: Direksiyonu çevirdiğinizde lastiklerin tepki vermesi arasında anormal bir gecikme veya serbest hareket alanı hissediyorsanız, ciddi bir sorun var demektir. Bu boşluk, aracın manevra kabiliyetini düşürür ve ani kaçışlar gerektiren durumlarda ekstra dikkat gerektirir.
Anormal Sesler ve Gıcırtılar: Özellikle araç sabit dururken ya da düşük hızda park manevrası yaparken direksiyonu tam sağ veya tam sol yaptığınızda "tak-tuk" gibi metalik sesler geliyorsa bu sesler kutu içinde hasar olduğunun göstergesidir.
Hidrolik Yağ Kaçağı: Eğer aracınız park halindeyken zeminde bir sıvı birikintisi görüyorsanız, bu durum hidrolik direksiyon yağı kaçağına işaret edebilir. Yağ kaçağı, sistemdeki basıncı düşürür ve direksiyonun sertleşmesine yol açar.
Direksiyonun Sertleşmesi veya Sıkışması: Özellikle hidrolik destekli sistemlerde, direksiyonun eskisine göre çok daha fazla güç gerektirerek çevrilmesi kutu içinde mekanik sıkışmaya işaret eder. Elektrik destekli direksiyon sistemlerinde ise bu sertleşme, elektrik motorunda veya sensörlerdeki bir arızadan kaynaklanabilir. Bu durum, günlük sürüş konforunu tamamen ortadan kaldırır.
Yüksek Hızda Titreşim: Aracın hızlandıkça direksiyon simidinin titremeye başlaması genellikle rot ayarı veya balans sorunlarına işaret eder. Kutu içindeki hasarlı parçalara ivedilikle bakılması gerekir.
Kendiliğinden Dönme Eğilimi: Düz yolda ilerlerken direksiyonun sürekli olarak bir tarafa çekme eğilimi göstermesi, kutu içindeki dişlilerde ya da kollarında ayar bozukluğu olduğunun bir işaretidir. Çekme eğilimi direksiyonu sürekli düzeltmeyi gerektirdiği için yorucu ve tehlikeli bir sürüş yaratır.

Direksiyon Kutusu Arızası Nasıl Anlaşılır?

Direksiyon kutusunun arızası tek bir nedene bağlı olmaz; genellikle birden fazla etkenin zamanla birleşimi sonucu ortaya çıkar. Uzmanlar, arızanın anlaşılması için araca aşamalı kontrol uygular. Bu aşamalar şöyle:

Yağ Kontrolü: Aracın altı detaylıca incelenir. Hidrolik sistemlerde yağ sızıntısı olup olmadığı, körüklerin yırtılıp yırtılmadığı kontrol edilir. Eğer yağ seviyesi düşükse, bu durum direksiyon kutusunda arıza olabileceğinin işareti olabilir.
Boşluk Testi: Araç lifte kaldırılır ve aracın direksiyonu hafifçe hareket ettirilir. Uzman kişi aracın tekerleklerinin anlık tepki verip vermediğini kontrol eder. Direksiyonun çevrilmesi ile tekerleğin hareket etmeye başlaması arasındaki gecikme (boşluk), kutu içindeki aşınmanın en net göstergesidir.
Basınç Testi (Hidrolik Sistemler): Hidrolik sistemlerde özel manometreler kullanılarak pompanın ve kutunun sağladığı basınç seviyeleri ölçülür. Düşük basınç, kutu içindeki kaçakları veya pompanın zayıflığını işaret eder.
Test Sürüşü ve Dinleme: Usta, aracı farklı hız ve manevralarda kullanarak direksiyondan gelen anormal sesleri, titreşimleri ve tepkileri gözlemler.

Direksiyon Kutusu Neden Bozulur?

Direksiyon kutusu arızası; çevresel faktörler, yanlış kullanım ve doğal aşınma süreçlerinde gizlidir. Direksiyon sisteminin arızalanmasına yol açan en yaygın nedenleri bilmek, önleyici adımlar atmak için elzemdir. Direksiyon kutusu, zamanla milyonlarca kez dönen, kauçuk ve metal parçalardan oluşan karmaşık bir mekanizmadır. Kullanım ömrü dolan contalar, keçeler ve iç yataklar doğal olarak aşınır ve işlevlerini yitirir. Zamanla işlevini yitirebilecek direksiyon kutusunun diğer bozulma nedenleri şöyle:

Sert Darbeler ve Kötü Yol Koşulları: Türkiye'deki en yaygın nedenlerden biri engebeli yol durumudur. Engebeli yollarda hızlı gitmek, aniden sert çukurlara girmek, kasisleri yüksek hızla geçmek direksiyon kutusuna ve tüm ön takıma ciddi şok yükleri bindirir. Bu darbeler, kutunun iç dişlilerine, bağlantı kollarına ve hidrolik sistemdeki contalara zarar vererek arızaya yol açar.
Sürekli Tam Tur Kullanım: Aracı park ederken veya manevra yaparken direksiyonu sürekli olarak sonuna kadar çevirip o pozisyonda tutmak, hidrolik pompa ve kutu üzerindeki basıncı anormal derecede artırır. Bu durum, zamanla contaların ve hortumların yıpranmasına neden olur.
Yetersiz Bakım ve Yağlama: Hidrolik sistemlerde direksiyon yağı zamanla özelliğini kaybeder ve kirli hale gelir. Yağın düzenli olarak kontrol edilmemesi veya değiştirilmemesi, iç parçaların aşırı ısınmasına ve aşınmasına neden olur.
Lastik ve Jant Sorunları: Yanlış lastik ebatları, bozuk jantlar veya sürekli bozuk rot ayarı ile araç kullanmak, direksiyon sistemine gereksiz yük bindirir ve aşınmayı hızlandırır.
Körüklerin Yırtılması: Direksiyon kutusu körükleri, kutuyu dış etkenlerden korur. Bu körüklerin yırtılmasıyla içeriye giren yabancı maddeler, iç mekanizmanın hızla aşınmasına sebep olarak direksiyon kutusu arızasına neden olur.

Direksiyon Kutusu Değişimi Ne Kadar Sürer?

Direksiyon kutusu sorunları için ortalama bir tamir veya değişim süresi; aracın markasına, modeline ve direksiyon kutusunun tipine (mekanik, hidrolik, elektrikli) göre değişir. Genellikle deneyimli ve bu konuda uzmanlaşmış bir teknisyen, değişimi ortalama yarım gün ile bir gün arasında tamamlar. Ancak bu süre kesin değildir ve bazı faktörlere bağlı olarak uzayabilir:

Aracın Mekanik Mimarisi: Direksiyon kutusuna ulaşım, arabanın marka ve modeline göre büyük farklılıklar gösterir. Bazı lüks ve karmaşık araçlarda söküm ve montaj işlemi daha uzun sürer.
Yedek Parçanın Temini: Özellikle ithal veya nadir bulunan araçlar için orijinal yedek parçanın temini beklenenden daha uzun sürebilir. Bu durumda, sürecin tamamlanması birkaç günü bulabilir.
Ek Ayar İhtiyaçları: Değişim sonrasında aracın rot ve balans ayarlarının mutlaka yapılması gerekir. Bu ek ayar süreci de genel tamir zamanına dahildir.

Araçlardaki ikaz lambaları ve anlamlarını merak ediyorsanız diğer blog yazımızı okuyabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Direksiyon kutusu arızalı ise ne olur?

Sürüş güvenliğiniz ciddi şekilde tehlikeye girer. Direksiyon hakimiyetiniz azalır, bu da özellikle yüksek hızda ani manevra yapma gereksinimi doğduğunda büyük risk oluşturur. Arıza ilerledikçe direksiyon tamamen kilitlenebilir. Ayrıca arıza, rot başları ve tekerlek bilyeleri gibi diğer ön takım parçalarının da erken yıpranmasına ve zarar görmesine yol açar.

Direksiyon kutusunu kim tamir eder?

Direksiyon sisteminin tamirini ve değişimini alanında uzmanlaşmış otomotiv servisleri, deneyimli ustalar ve özellikle direksiyon sistemleri üzerine çalışan özel atölyeler yapar. Kutu içi hassas ayar gerektirdiği için bu işte tecrübeli ustalara başvurmanız, sorunun kesin çözümü için en sağlıklı yoldur.

Direksiyon kutusu değişmezse ne olur?

Başlangıçta sadece ses yapan veya hafif boşluk yaratan arıza, zamanla direksiyonun tamamen kilitlenmesine, tekerleklerin aniden yanlış pozisyonda kalmasına veya aracın kontrolünün tamamen kaybedilmesine yol açabilir. Bu durum, ciddi bir trafik kazası riskidir ve kesinlikle ihmal edilmemelidir. Arızalı bir direksiyon kutusu ile yola çıkmak, hem sizin hem de trafikteki diğer sürücülerin güvenliğini tehlikeye atar.

Direksiyon kutusu arızası işaretleri nelerdir?

Direksiyonda hissedilen hafiflik, dönüşlerde duyulan tıkırtı sesi, hidrolik sistemlerde yağ kaçağı ya da direksiyonun normalden daha fazla sertleşmesi gibi belirgin işaretler direksiyonda bir arıza olduğunu gösterir.