Araçlarda Süspansiyon Nedir, Ne İşe Yarar?

Süspansiyon Nedir, Çeşitleri Nelerdir?

Süspansiyon, aracın gövdesi ve tekerlekleri arasındaki dengeyi sağlayan bir sistemdir. Yol üzerindeki titreşimi emerek her türlü sarsıntı ve ani savrulmaları önler. Araba hareket halindeyken güvenli yol tutuşu sayesinde konforlu ve stabil sürüş sağlar.

Yeni nesil araçlarda yaylar, amortisörler ve bağlantı elemanlarından oluşan modern süspansiyon yapısı vardır. Konfor ve performans odaklı tasarlanan sistem aracın tipine ve kullanım amacına göre farklılık gösterebilir. Bağımlı, yarı bağımlı ve bağımsız süspansiyon çeşitleri en sık kullanılan sistemlerdir.

Araçlarda Süspansiyon Ne İşe Yarar?

Araçlarda kullanılan araba süspansiyon sistemi, sürüş esnasında yoldaki darbeleri emerek yol konforunu ve güvenliğini sağlar. Yoldaki çukur, kasis, engebe ve titreşimler doğrudan tekerleklere iletilir. Süspansiyon aracın bu darbelerden etkilenmemesini sağlayan bir mekanizmadır. Aracın dengesini sağlayan bu yapı aracın güvenliğini kontrol altına alır. Araç gövdesini stabil tutarak sürücü ve yolcuların darbelerden etkilenmesini önler.

Yol tutuşunu sağlayan sistem, virajlardaki ani manevralarda oluşabilecek savrulmaları engeller. Kasislerdeki ani yükselişin sebep olduğu sallantıları minimuma indirir. Tekerleklerin zeminle olan temasını dengede tutar. Bu temas azalır ya da kaybolursa fren mesafesi açılır. Bu durumda araç kontrolden çıkarak risk oluşturur. Süspansiyon sistemi aracın kontrollü ve güvenli sürüşü için son derece önemli bir parçadır.

Yeni nesil modern araçlarda süspansiyon sistemi konforun dışından pek çok ayrıcalık sunar. Yük dağılımını eşitler, fren esnasında aracın öne atılmasını azaltır ve gaza basarken aracın arka kısmının yükselişini minimize eder. Bu özellikler sayesinde araç tepkisel çalışarak dengeyi korur.

Araba süspansiyon sistemi şehir içi ve uzun yollarda aracın güvenli sürüşü için şarttır. Bakımlarının zamanında yapılması olası arızaların önüne geçer. Sistemde herhangi bir sorun oluştuğunu fark ederseniz arızayı yetkili kişilere göstererek daha büyük masrafların oluşmasının önüne geçebilirsiniz.

Süspansiyon Testi Nasıl Yapılır?

Araba süspansiyon sistemi kontrolü, yol güvenliği ve sürüş konforu açısından son derece önemlidir. Bu test gözle görülür kontrolleri, ve uzmanların profesyonel ekipmanlarla tespit ettiği ölçüleri kapsar.

İlk olarak araç dışarıdan incelenir. Mekanik uzman tarafından aracın ön ve arka kısmındaki yükseklik dengesi değerlendirilir. Aracın bir tarafı olması gerekenden daha fazla eğilimli ise, çökmüşse ya da tekerlek boşluklarında bariz bir eğrilik varsa sistemde bir arıza olduğunu gösterebilir. Klasik yöntemlerden biri olan el kontrolü de çoğu kez arıza tespitinde faydalı olur. Araca yukarıdan aşağı doğru baskı yapılıp serbest bırakıldığında fazla zıplama yapıyorsa sistem düzgün çalışmıyor anlamına gelir.

Yol simülasyon cihazı ve amortisör test makinalarıyla profesyonel test ölçümleri yapabilirsiniz. Bu testlerde araç tekerlekleri titreşim moduna alınır ve tekerleklerin yol üstündeki basınç değerlerine bakılır. Bu cihazlar sayesinde amortisör verimliliği, düzensiz titreşimler, performans düşüşleri ve değişmesi gereken parçalar kolayca tespit edilebilir.

Sürüş testi yapmak süspansiyon sistemindeki sorunları tespit etme yöntemlerinden biridir. Uzman, aracı farklı hızlarda ve değişik zeminlerde test eder. Yol tutuşunu, viraj dengesi davranışını ve frenleme esnasında gövdenin tepkisini ölçer. Fazla sarsıntı, ses gelmesi, aracın bir tarafa yatması, direksiyon hakimiyetinin zayıflığı sistemin gerektiği gibi çalışmayıp ciddi arızası olduğunu işaret eder.

Aracın süspansiyon sisteminin periyodik olarak zamanında ve düzenli yapılması bu sorunların önüne geçer. Olası arızalar tespit edildiğinde sorunun büyümemesi için mutlaka uzman kişiye göstermeniz tavsiye edilir. Sağlıklı çalışan süspansiyon sistemi aracınızın performansı artırır ve güvenli sürüş sağlar. Titreşim ve denge sorunu yaşayan araçlar erken tespit edilirse yüksek maliyetli işlemler büyük ölçüde azalabilir.

Süspansiyon Sistemi Hangi Parçalardan Oluşur?

Aracın yol üzerindeki hakimiyetini ve konforunu sağlayan araç süspansiyon sistemi, birbirini tamamlayan ve uyum içinde çalışan birçok parçadan oluşur. Her parçanın farklı bir görevi vardır. Eğer herhangi bir parça arızalanırsa aracın performansı ve güvenliği direkt olarak etkilenir. Süspansiyonun ana görevi aracın her yol şartında dengesini korumak, darbeleri önlemek ve aracın gövdesini stabil tutmaktır. Ayrıca tekerleklerin zemine sürekli olarak temas etmesini sağlar.

Süspansiyon sistemini oluşturan parçalar; yaylar, amortisörler, salıncak kontrolleri, rotiller, denge çubukları ve burçlardır. Bu unsurların ne işe yaradığını aşağıdaki gibi detaylandırabiliriz:

Yaylar

Yaylar, sistemin en önemli parçalarından biridir. Sürüş anında yoldaki darbeler ilk olarak yaylarla karşılanır. En çok kullanılan Helezon yaylardır ancak araç tipine bağlı olarak yaprak yay ve hava yayları da tercih edilebilir.

Amortisörler

Amortisörler, yayların kontrolsüz biçimde zıplamasını engeller ve sarsıntıyı minimize eder. Hidrolik ve gazlı amortisör çeşitleri, aracın hem düşük hem de yüksek hızlarda dengeli kalmasını sağlar.

Salıncak Kolları

Salıncak kolları, tekerleklerin dikey hareketini kontrol eder. Tekerleklerin araç gövdesiyle olan bağıntısını oluşturur. Salıncağın ucunda bulunan rotiller, tekerleklerin sağa ve sola dönmesine sağlayan mafsal yapıdır.

Denge Çubukları

Denge çubukları ise aracın virajları dönerken yana yatmasının önüne geçerek dengeyi korur.

Burçlar

Burçlar da bağlantı noktalarındaki titreşimi minimuma indiren yumuşak ve kauçuk yapıdaki parçalardır.

Süspansiyon Sistemi Türleri Nelerdir?

Araç süspansiyon sistemi, araç ağırlığı, yol koşulları ve sürüş beklentisine göre çeşitli türlere ayrılır. Her süspansiyon türü, konfor ve yol tutuşu bakımından farklı bir denge sunar. Üreticiler, bu sebeple her aracın kullanım amacına uygun şekilde farklı bir yapı tercih eder. Bağımlı, yarı bağımlı ve bağımsız olmak üzere 3 farklı türü vardır.

Bağımsız Süspansiyon

Bağımsız süspansiyon sisteminde her tekerlek bağımsız şekilde hareket eder. Yapısı sebebiyle konfor seviyesi ve viraj performansı oldukça yüksektir. MacPherson daha az yer kaplayan ve maliyet düşük olan bağımsız sistemlerden biridir. Birçok binek araçta bu sistem tercih edilir. Çift salıncaklı sistem spor ve lüks araçlarda tercih edilen sistemlerden biridir. Stabil yol tutuşu sunduğu için kullanımı yaygındır.

Bağımlı Süspansiyon

Bağımlı süspansiyon sistemlerinde iki tekerlek de aynı aks üzerinde birbirine bağlıdır. Dayanıklı ve sağlam olması sebebiyle ticari araçlarda ve yük taşıtlarında kullanımı yaygındır. Anca yüksek dayanıklılığa sahip olsa da konfor seviyesi bağımsız sistemlere göre biraz daha düşüktür.

Yarı Bağımsız Süspansiyon

Yarı bağımsız süspansiyon sistemleri iki yapının da avantajlarını sunmaya çalışır. Burulma kirişli aks yapısı dayanıklıdır, konfor seviyesi orta derecedir. Günlük kullanım amaçlı araçlarda sıklıkla yarı bağımsız sistem görülür.

Her türün kendine özel farklı avantajları vardır. Aracın türüne ve amacına göre sistem tercihi yapılır. Periyodik bakımları düzenli yapılan süspansiyon sistemleri yol güvenliğini maksimuma taşır. Bakımla sağladığınız bu konforu, yasal güvenceyle tescillemek ise sürücü en önemli sorumluluklarınız arasındadır. Araç periyodik bakımı ile ilgili merak ettiğiniz diğer detaylar için blog yazımıza tıklayabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Süspansiyon sistemi arızası direksiyon kontrolünü nasıl etkiler?

Süspansiyon sistem arızası, direksiyonun tepkilerinden kolaylıkla anlaşılır. Eğer araç viraj alırken direksiyon dengesini kaybediyor, titriyor ya da ağırlaşıyorsa arıza vardır. Ani manevralarda aracın savrulması da arıza belirtisidir. Düzenli olarak kontrol edilmezse aracın güvenlik ve konfor düzeyi azalır ve kazalara yol açabilir.

Süspansiyon tamiri ve bakımı nasıl yapılır?

Tamir işlemine ilk olarak aşınmış yay, amortisör ve burçlardan başlanabilir. Arıza olan parçalar yenisiyle değiştirilir. Bağlantıların ve rotiller de sağlamlığı kontrol edilir. Parçaların düzenli olarak yağlama ve denge ayarları yapılmalıdır. Periyodik bakımlar sayesinde aracınızı sistemler doğru olarak çalışır. Böyle sürüş güvenliğiniz ve konforunuz kontrol altında olur.

Süspansiyon amortisörleri ne zaman değiştirilmelidir?

Araçta aşırı sallanma, yol tutuşunda dengesizlik, zayıflama ya da fren mesafesinde artış gözlemliyorsanız amortisörlerin değiştirilme zamanı gelmiş demektir. Her 50 bin 80 bin kilometrede kontrol etmeniz tavsiye edilir. Düzenli bakımı yapılan parçalar, olası arızaların erken fark edilmesini sağlar ve sürüş konforunu artırır.