
Azami hız bir aracın ulaşabileceği en yüksek yasal hız limitidir. Bu sınır trafik güvenliğini sağlamak ve olası kazaları en aza indirmek amacıyla belirlenir. Hız limitleri sabit değildir. Şehir içi, şehirler arası, otoyol gibi yolun türüne ve kullanılan aracın türüne göre değişiklik gösterir.
Bu değişken limitler konusunda, yol kenarlarında bulunan azami hız sınırlaması levhası size rehberlik eder. Belirlenen sınırların üzerine çıktığınızda idari para cezaları ve ceza puanı gibi yaptırımlarla karşı karşıya kalırsınız. Dolayısıyla bu kurallara uymanız hem yasal sorumluluklarınızı yerine getirmeniz hem de trafik güvenliğini sağlamanız açısından önemlidir.
Trafikte kullanılan her araç türü gerek teknik donanımı gerekse de güvenli sürüş koşulları nedeniyle farklı azami hız limit oranlarına sahiptir. Türkiye'de hız sınırları Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler dahilinde belirlenir. Bu sınırlar hem araç türüne hem de yolun niteliğine göre farklılık gösterir.
Otoyolda azami hız sınırının en yüksek olduğu grupta otomobiller yer alır ancak bu durum, yolun işletme modeline göre farklılık gösterir. Devletin işlettiği (KGM) otoyollarda otomobiller için sınır 130 km/s'dir. Yap-İşlet-Devret otobanlarında (YİD) ise 140 km/s olarak uygulanır. Şehir içi azami hız sınırı 50 km/s, çift yönlü şehirler arası yollarda 90 km/s ve bölünmüş yollarda ise otomobillerin 110 km/s limiti vardır.
Yolcu taşımacılığı yapan otobüs ve minibüsler için otoban azami hız limitinin otomobillere göre daha düşük olduğunu söyleyebiliriz.Her iki araç grubu da yolcu taşımacılığı sınıfında (M2 ve M3) değerlendirildiği için aynı limitlere tabidir.
Şehir içinde minibüs ve otobüs yerleşim yeri azami hız limiti 50 km/s'dir.
Yerleşim yeri dışında otobüs azami hız limiti çift yönlü yollarda 80 km/s, bölünmüş yollarda 90 km/s'tir. Bu sınır otoyollarda ise 100 km/s'dir.
Ağır vasıtalar yük taşımada kullanılır. Araçların ağırlıklarına bağlı olarak durma mesafeleri de uzun olduğu için hız limitleri daha düşüktür..
Tır ve kamyon gibi ağır vasıta araçların şehir içindeki hız limiti 50 km/s.'dir.
Kamyon azami hız sınırı şehir dışındaki çift yönlü yollarda 80 km/s, bölünmüş yollarda ise 85 km/s'dir.
Bu araçların otoyolda azami hız sınırı 90 km/s'dir.
Motosikletlerin azami hız sınır yol türlerinin yanı sıra teknik kapasitelerine ve motor güçlerine bağlı olarak değişir. Motosiklet ve motorlu bisiklet (Moped) olarak ikiye ayrılan iki tekerlekli araçlar ayrı kategoride değerlendirilir.
Motosiklet azami hız sınırı şehir içinde 50 km/s'dir. Otoyolda 100 km/s'e çıkarkan çift yönlü yollarda 80, bölünmüş yollarda ise 90 km/s'dir.
Mopet olarak bilinen motorlu bisikletler için azami hız sınırı şehir içinde 30 şehir dışında ise 45 km/s'dir. Mopedlerin otoyola girmesi yasaktır.
Traktör azami hız sınırı şehir içinde 20 km/s'dir. Yerleşim yeri dışındaki çift yönlü yollarda 30, bölünmüş yollarda azami hız 40 km/s'dir. Mopedler gibi traktörler de otoyola giremez.
| Araç Türü | Otoyollarda (KGM) (km/sa) | Otoyollarda (YİD - Yap İşlet Devret) (km/sa) | Bölünmüş Yollarda (km/sa) | Yerleşim Yeri İçinde (km/sa) | Yerleşim Yeri Dışında Çift Yönlü (km/sa) |
|---|---|---|---|---|---|
| Otomobil (M1, M1G) | 130 km/s | 140 km/s | 110 km/s | 50 km/s | 90 km/s |
| Minibüs (M2) | 100 km/s | 100 km/s | 90 km/s | 50 km/s | 80 km/s |
| Otobüs (M2-M3) | 100 km/s | 100 km/s | 90 km/s | 50 km/s | 80 km/s |
| Kamyonet (N1, N1G) | 95 km/s | 95 km/s | 85 km/s | 50 km/s | 80 km/s |
| Panelvan (N1) | 110 km/s | 110 km/s | 100 km/s | 50 km/s | 85 km/s |
| Kamyon ve Çekici (N2-N3) | 90 km/s | 90 km/s | 85 km/s | 50 km/s | 80 km/s |
| Motosiklet (L3) | 100 km/s | 100 km/s | 90 km/s | 50 km/s | 80 km/s |
| Motosiklet (L4, L5, L7) | 80 km/s | 80 km/s | 80 km/s | 50 km/s | 70 km/s |
| Motorlu Bisiklet (L1, L2, L6) | Giremez | Giremez | 45 km/s | 30 km/s | 45 km/s |
| Motorsuz Bisiklet | Giremez | Giremez | 45 km/s | 30 km/s | 45 km/s |
| Tehlikeli Madde Taşıyan Araçlar | 70 km/s | 70 km/s | 60 km/s | 30 km/s | 50 km/s |
| Özel Yük Taşıma İzin Belgeli Araçlar | 60 km/s | 60 km/s | 50 km/s | 30 km/s | 50 km/s |
| Traktörler | Giremez | Giremez | 40 km/s | 20 km/s | 30 km/s |
| Arızalı Bir Aracı Çeken Araçlar | 40 km/s | 40 km/s | 30 km/s | 20 km/s | 20 km/s |
| İş Makinesi | İzin Alınmadan Giremez | İzin Alınmadan Giremez | 20 km/s | 20 km/s | 20 km/s |
Karayolları Trafik Kanununca belirlenen standart hız limitlerini bilmek temel bir sürücülük kuralıdır. Ancak seyahat anında asıl belirleyici olan, yol üzerinde bulunan azami hız levhasıdır. Çünkü yol çalışması, keskin viraj, okul geçitleri gibi etkenler genel kurallar değişir ve daha düşük limitler devreye girer. Bu noktada da yol kenarındaki azami hız sınırı levhası hayati bir önem taşır. Yolda takip etmeniz gereken azami hız sınırlaması levhası, o anki yol ve çevre koşullarına göre belirlenmiş en güvenli hızı gösterir.
Araçların azami hız sınırlarına uyması ve sürücülerin levhaları dikkatle takip etmesi sürüş güvenliğinin ilk adımı olsa da, aracınızın teknik olarak bu performansa hazır olması da bir o kadar önemlidir. Aracınızın teknik yeterliliğe sahip olduğundan emin olmak için zorunlu muayene süreçlerini aksatmamalısınız. Periyodik bakım nedir merak ediyorsanız diğer blog yazımıza göz atabilirsiniz.
Hız denetimleri şehirlerin ve ilçelerin farklı yerlere konumlandırılan radar cihazları, EDS sistemleri ya da mobil hız tespit sistemleri ile yapılır.
Otoyollarda minibüsler ve otobüsler için genel olarak 100 km/s hız sınırı söz konusudur.Bu değer yolun bulunduğu bölgeye göre değişiklik gösterebilir.
Motorlu bisikletler için azami hız sınırı çoğu durumda 45 km/s olarak belirlenir. Bu araçların teknik yapısı ve güvenlik koşulları nedeniyle limit son derece düşüktür.
Traktör azami hız sınırı tipine göre değişiklik gösterebilir. Ancak genelde şehir içinde 20 km/s olarak belirlenir. Şehir dışında ise söz konusu limit 40 km/s şeklindedir.
Hız sınırları yol tipine (şehir içi, bölünmüş yol, otoyol) ve araç türüne göre değişiklik gösterir. Aynı zamanda yol çalışmaları okul geçidi ya da virajlarda sınırlar değişir. Trafikte en güvenli şekilde ilerlemek için yol kenarındaki trafik levhaları takip etmeniz gerekir.
Hız aşımı oranına göre kademeli bir şekilde para cezaları uygulanır. Ayrıca belirli oranlarda ceza puanı da eklenebilir. Hız sınırı ihlallerinde ceza, yasal sınırın ne kadar aşıldığına bağlı olarak (%10-30, %30-50 ve %50 üzeri) değişir. İhlal oranı arttıkça ceza tutarı artar. Para cezasının yanı sıra sürücü belgenize 10 veya 15 ceza puanı işlenir. Bir yıl içinde 5 kez tekrarlanması halinde sürücü belgesine geçici süreyle el konulur.