
Araçların hasar durumunun ve teknik özelliklerinin uzmanlar tarafından özel cihazlarla incelenmesine oto ekspertiz denir. İkinci el araba alım satımında bireylerin doğru karar verme sürecini etkileyen bu kontrol, kötü sürprizlerin önüne geçer. Hem alıcıya hem satıcıya güven sağlayan işlem, araç hakkında net bir fikir edinmenize yardımcı olur.
Oto ekspertiz; araçların teknik durumunu, kaza geçmişini ve mekanik sağlığını, yüksek teknolojili cihazlar ve uzman teknisyenler aracılığıyla inceleyen detaylı bir kontrol sürecidir. Bu işlemde; aracın yalnızca dış görünüşü değil, motor performansı (Dyno), şanzıman durumu ya da kaporta-boya değişimi de incelenir. Aynı zamanda aracınızın elektronik beyni ve alt takım kondisyonu da tarafsız bir gözle analiz edilir. Elde edilen veriler ise resmi bir rapor haline getirilir. Alıcı ve satıcıya aracın güncel 'sağlık karnesi' olarak sunulur. Böylelikle aracın gerçek piyasa değeri, somut verilerle raporlanır.
Oto ekspertiz işlemi öncelikle ikinci el araç alım satımında öne çıkar. Ancak kullanım alanı bununla sınırlı değildir. Kasko poliçeleri düzenlenirken de önem taşıyan bu işlemler, kaza sonrasındaki onarım kalitesini teyit etmek için de yaptırılabilir. Bu işlem bir anlamda "check-up"tır; aracın mekanik ve güvenlik sistemlerinin sağlamlığından emin olmak isteyen tüm sürücüler bu hizmetten faydalanabilir.
İkinci el araç alım satımında oto ekspertiz, hem alıcı hem de satıcı için güvenli bir ticaretin temel taşıdır. Araçlar dışarıdan kusursuz görünebilir ancak mekanik ya da elektronik sistemlerinde gözle görülmeyen problemler barındırabilir. Detaylı bir rapor ise motor performansından kaportasına, boyasından elektronik aksamına kadar aracınızın röntgenini çeker. Bu sayede aracın piyasa değeri net bir şekilde ortaya çıkar. Böylelikle aracı gerçek değerinde satın alabilir, ileride karşılaşabileceğiniz sürpriz masrafların da önüne geçebilirsiniz.
Aracınıza kasko yaptırmak istediğinizde de bazı sigorta şirketleri sizden ekspertiz raporu talep edebilir. Özellikle aracınız 10-15 yaşın üzerindeyse, sigorta şirketi araçtaki mevcut kaporta hasarlarını kayıt altına almak ister. Ayrıca aracın piyasa değerinin çok yüksek olduğu durumlarda da yine kasko yapılırken bu rapor talep edilebilir.
Oto ekspertizde genel olarak aracın geçmiş hasar kayıtları ve değişen parçaları detaylı şekilde incelenir. Uzman teknisyenler aracı test cihazlarına bağlar, fren ve süspansiyon testlerinden geçirir, kaporta ölçümleri yapar ve motor performansını analiz eder. Aracın bir nevi sağlık belgesi olan taramada aşağıdaki unsurlar detayları ile gözden geçirilir:
Rapor dijital ortamda hazırladığı için bekleme süresi yok denecek kadar azdır. Genellikle aynı gün, hatta işlemin tamamlanmasının hemen ardından teslim edilir. Bazı durumlarda, özellikle yoğun saatlerde veya ek testler gerektiğinde hazırlanması biraz uzayabilir. Ancak yine de çoğu merkez raporu aynı gün içinde teslim eder.
Ekspertiz raporu, TSE belgeli ve güvenilir oto ekspertiz merkezlerinden alınmalıdır. Bu merkezler bağımsız çalışır ve araç hakkında tarafsız sonuçlar sunar. Ayrıca bazı büyük otomobil markaları, bayi içinde bu hizmeti verebilir. Raporu alacağınız merkezin kurumsal ve profesyonel olmasına dikkat etmelisiniz.
Raporunuz aynı gün, hatta aynı saat içinde size teslim edilir. Gelişen teknoloji sayesinde raporlarda bekleme süresi minimuma inmiştir. Uzmanlar incelemeyi tamamladıktan sonra raporunuz sistemden otomatik olarak oluşturulur. Tramer / sigorta sorgulamaları ve aracın mekanik analizleri eş zamanlı olarak işlenir. Sonuçların hızlı çıkması, ikinci el araç alımlarında sürecin kolaylaşmasını sağlar. Aracınızı satışa götürmeden önce raporunuzu elinize alabilirsiniz. Ancak ekspertize gitmeden önce randevu almanız, işlemlerinizi çok daha hızlı tamamlamanıza yardımcı olur.
Ekspertiz ücretini kimin ödeyeceği tamamen alıcı ve satıcı arasındaki anlaşmaya bağlıdır. Genellikle alıcı karşılar; çünkü bu rapor, alıcının satın alacağı araç hakkında güvenli bilgi edinmesini sağlar. Ancak bazı durumlarda satıcılar müşterisini ikna etmek için ücreti kendileri ödeyebilir veya masrafı alıcıyla paylaşabilirler. İkinci el galeriler veya yetkili satıcılar bazen satış kolaylığı sağlamak için oto ekspertizi kendileri yaptırıp raporu müşteriye sunarlar.
Ekspertiz fiyatları, seçtiğiniz pakete ve aracın donanımına göre değişiklik gösterir. Temel paketlerde yalnızca kaporta, boya ve değişen parçalar gibi yüzeysel kontroller yapılırken; daha kapsamlı paketlerde motor performansı, elektronik sistemler, fren ve süspansiyon testleri, Dyno ölçümü gibi detaylı incelemeler bulunur. Aracın sınıfı da ekspertiz ücretlerini etkileyebilir. Örneğin SUV ve lüks araçlarda test süreci daha uzun ve detaylı olduğu için fiyatlar farklılık gösterebilir.
Fiyatı ve kapsamı ne olursa olsun ekspertiz raporu sizi her zaman kötü sürprizlerden korurken, düzenli araç muayenesi hem can güvenliğinizi hem de trafikteki yasal varlığınızı korur.
İkinci el araç alım satımı yapıyorsanız, noter satış işlemlerinde oto ekspertiz raporunun geçerlilik süresi düzenlendiği tarihten itibaren 3 gündür. 3 gün içerisinde alım satım gerçekleşmez ise raporun geçerliliği sona erer.
Profesyonel ekiplerin doğru ekipmanla yaptığı Dyno testi araca zarar vermez. Ancak aracın motoru çok yıpranmışsa veya triger setinde problem varsa, risk almamak adına Dyno testi önerilmez.
Evet, yaptırılabilir. Sıfır araç dahi olsa aracı teslim almadan önce kaporta ve boya kontrolünün yapılması tavsiye edilir. Fabrika çıkışında veya nakliye sırasında çizilme yaşanabilir. Bu gibi durumlarda araçlar onarılıp tekrar boyanabilir. Mağdur olmamak adına ekspertiz işlemlerini yaptırabilirsiniz.
Ekspertiz süresi genellikle 30 dakika ile 1,5 saat arasında değişir. Seçilen paket ne kadar kapsamlıysa süre o kadar uzar. Sadece kaporta kontrolü yaklaşık 15-20 dakika sürebilirken, tam kapsamlı bir hizmet 1 saati geçebilir. SUV, ticari araç ve büyük segment otomobillerde kontrol noktası daha fazla olduğundan süre uzayabilir.